Trong bối cảnh công nghệ phát triển như vũ bão, vai trò CEO trong chuyển đổi AI trở thành yếu tố quyết định sự tồn vong của doanh nghiệp. Theo báo cáo của McKinsey năm 2023, có tới 75% doanh nghiệp toàn cầu đã triển khai ít nhất một ứng dụng AI, nhưng chỉ 20% trong số đó thực sự tạo ra giá trị kinh doanh đáng kể. Sự khác biệt nằm ở tầm nhìn và khả năng lãnh đạo của người đứng đầu. Tại Việt Nam, khi các doanh nghiệp đang chạy đua với xu hướng toàn cầu, CEO không chỉ cần hiểu công nghệ mà còn phải trở thành người kiến tạo văn hóa đổi mới, dẫn dắt tổ chức vượt qua những thách thức chưa từng có trong lịch sử.
Tổng quan về vai trò CEO trong chuyển đổi AI
Vai trò CEO trong chuyển đổi AI không đơn thuần là phê duyệt ngân sách công nghệ hay thuê chuyên gia. CEO hiện đại phải là người kiến trúc sư trưởng, vẽ ra bức tranh tổng thể về cách AI sẽ biến đổi mô hình kinh doanh, quy trình vận hành và trải nghiệm khách hàng. Họ cần hiểu rằng AI không phải là công cụ thay thế con người mà là đòn bẩy nâng cao năng lực cạnh tranh.
Trong thực tế, CEO đóng vai trò như người chỉ huy dàn nhạc, điều phối các bộ phận từ công nghệ, nhân sự, tài chính đến marketing cùng hướng về mục tiêu chung. Họ phải tạo ra môi trường nơi đổi mới được khuyến khích, thất bại được chấp nhận như một phần của quá trình học hỏi. Điều này đặc biệt quan trọng khi triển khai AI, bởi công nghệ này đòi hỏi thử nghiệm liên tục và điều chỉnh chiến lược dựa trên dữ liệu thực tế.
CEO cũng là người kết nối giữa công nghệ và con người. Họ phải giải thích được giá trị của AI cho nhân viên, xoa dịu nỗi lo về việc làm và tạo động lực cho đội ngũ nâng cao kỹ năng. Đồng thời, CEO cần đảm bảo rằng việc ứng dụng AI phù hợp với giá trị cốt lõi và văn hóa doanh nghiệp, không tạo ra sự đứt gãy trong tổ chức.
Những thách thức CEO đối mặt khi triển khai AI
Rào cản về công nghệ và nhân lực
Thách thức đầu tiên mà CEO phải đối mặt là khoảng cách về hiểu biết công nghệ. Nhiều lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam thừa nhận họ chưa thực sự nắm rõ AI hoạt động như thế nào, điều này khiến việc ra quyết định trở nên khó khăn. Theo khảo sát của PwC Việt Nam, 68% CEO cho biết thiếu nhân lực có kỹ năng AI là rào cản lớn nhất trong chuyển đổi số.
Vấn đề không chỉ nằm ở việc tuyển dụng chuyên gia AI mà còn ở khả năng giữ chân và phát triển họ. Thị trường nhân tài AI đang cực kỳ cạnh tranh, với mức lương của kỹ sư AI có thể gấp 2-3 lần so với lập trình viên thông thường. CEO phải cân nhắc giữa việc xây dựng đội ngũ nội bộ hay thuê ngoài, mỗi lựa chọn đều có ưu nhược điểm riêng.
Bên cạnh đó, hạ tầng công nghệ hiện tại của nhiều doanh nghiệp chưa sẵn sàng cho AI. Dữ liệu phân tán, chất lượng kém, thiếu chuẩn hóa khiến việc triển khai các mô hình AI trở nên phức tạp và tốn kém. CEO phải đưa ra quyết định đầu tư lớn vào việc nâng cấp hệ thống, đồng thời đảm bảo hoạt động kinh doanh không bị gián đoạn.
Thách thức về văn hóa doanh nghiệp
Rào cản văn hóa thường khó vượt qua hơn cả thách thức công nghệ. Nhiều nhân viên lo sợ AI sẽ thay thế công việc của họ, dẫn đến sự kháng cự ngầm với các sáng kiến chuyển đổi. CEO phải là người truyền cảm hứng, giúp đội ngũ nhìn thấy AI như công cụ hỗ trợ chứ không phải đối thủ.
Văn hóa làm việc truyền thống với tư duy “chờ chỉ đạo từ cấp trên” cũng là trở ngại lớn. AI đòi hỏi tư duy thử nghiệm, chấp nhận rủi ro và học hỏi từ thất bại. CEO cần tạo ra môi trường tâm lý an toàn, nơi nhân viên dám đề xuất ý tưởng mới và không sợ bị trừng phạt khi mắc lỗi.
Thêm vào đó, sự phối hợp giữa các phòng ban thường gặp khó khăn khi triển khai AI. Mỗi bộ phận có mục tiêu và ưu tiên riêng, việc thống nhất chung một chiến lược AI đòi hỏi CEO phải có kỹ năng điều phối và thuyết phục xuất sắc.
Chiến lược lãnh đạo chuyển đổi AI hiệu quả
Xây dựng tầm nhìn AI rõ ràng
CEO thành công trong chuyển đổi AI là người bắt đầu với tầm nhìn rõ ràng về tương lai doanh nghiệp. Họ không chạy theo xu hướng mà xác định cụ thể AI sẽ giải quyết vấn đề gì, tạo giá trị ra sao cho khách hàng và tổ chức. Ví dụ, CEO của FPT Corporation đã định hướng tập đoàn trở thành công ty công nghệ hàng đầu về AI tại Việt Nam, với mục tiêu cụ thể về doanh thu từ các sản phẩm AI.
Tầm nhìn này phải được truyền đạt xuyên suốt tổ chức, từ ban lãnh đạo đến nhân viên tuyến đầu. CEO cần sử dụng ngôn ngữ đơn giản, tránh thuật ngữ kỹ thuật phức tạp, giúp mọi người hiểu được lợi ích thiết thực của AI. Họ cũng cần thiết lập các mốc quan trọng ngắn hạn để duy trì động lực và chứng minh giá trị của việc đầu tư.
Quan trọng hơn, tầm nhìn AI phải gắn liền với chiến lược kinh doanh tổng thể. CEO không nên xem AI như một dự án riêng lẻ mà tích hợp nó vào mọi khía cạnh hoạt động, từ phát triển sản phẩm đến dịch vụ khách hàng.
Phát triển đội ngũ và văn hóa AI
Xây dựng năng lực AI nội bộ là ưu tiên hàng đầu của CEO có tầm nhìn xa. Họ không chỉ tuyển dụng chuyên gia mà còn đầu tư vào đào tạo nhân viên hiện tại. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã hợp tác với các trường đại học và tổ chức đào tạo để nâng cao kỹ năng AI cho đội ngũ.
CEO cần tạo ra văn hóa học tập liên tục, nơi nhân viên được khuyến khích tham gia các khóa học, hội thảo về AI. Họ cũng nên thiết lập các nhóm đổi mới sáng tạo, cho phép nhân viên dành thời gian thử nghiệm với công nghệ mới. Điều này không chỉ nâng cao kỹ năng mà còn tăng sự gắn kết với tổ chức.
Bên cạnh đó, CEO phải là hình mẫu trong việc học hỏi và ứng dụng AI. Khi lãnh đạo thể hiện sự quan tâm và am hiểu về công nghệ, đội ngũ sẽ có động lực hơn để theo đuổi hành trình chuyển đổi.
Kỹ năng cần thiết của CEO trong kỷ nguyên AI
CEO thời đại AI cần sở hữu bộ kỹ năng đa dạng vượt xa quản trị truyền thống. Đầu tiên là khả năng tư duy chiến lược với góc nhìn công nghệ. Họ không cần trở thành chuyên gia AI nhưng phải hiểu đủ để đặt câu hỏi đúng, đánh giá đề xuất và ra quyết định sáng suốt. Nhiều CEO đã tham gia các khóa học ngắn hạn về AI để nắm bắt kiến thức nền tảng.
Kỹ năng giao tiếp và thuyết phục cũng quan trọng không kém. CEO phải giải thích được giá trị của AI cho các bên liên quan khác nhau – từ hội đồng quản trị quan tâm đến ROI, nhân viên lo lắng về tương lai nghề nghiệp, đến khách hàng cần sự đảm bảo về bảo mật dữ liệu. Họ cần linh hoạt điều chỉnh thông điệp phù hợp với từng đối tượng.
Khả năng quản trị rủi ro trong môi trường không chắc chắn là yếu tố then chốt. AI mang đến cơ hội lớn nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro về đạo đức, pháp lý và danh tiếng. CEO phải cân bằng giữa đổi mới và kiểm soát, đảm bảo AI được triển khai có trách nhiệm. Họ cần thiết lập các nguyên tắc đạo đức AI rõ ràng và cơ chế giám sát chặt chẽ.
Cuối cùng, CEO cần có tư duy mở và khả năng học hỏi nhanh. Công nghệ AI phát triển với tốc độ chóng mặt, những gì tiên tiến hôm nay có thể lỗi thời ngày mai. Lãnh đạo thành công là người luôn cập nhật xu hướng, sẵn sàng điều chỉnh chiến lược và không ngại thừa nhận khi cần thay đổi hướng đi.
Lộ trình thực hiện chuyển đổi AI cho CEO
Triển khai AI thành công đòi hỏi lộ trình rõ ràng với các bước cụ thể. Giai đoạn đầu, CEO nên tập trung vào việc đánh giá hiện trạng doanh nghiệp – từ mức độ sẵn sàng về công nghệ, dữ liệu đến văn hóa tổ chức. Điều này giúp xác định điểm xuất phát và khoảng cách cần vượt qua. Nhiều doanh nghiệp thuê tư vấn độc lập để có cái nhìn khách quan về năng lực AI hiện tại.
Bước tiếp theo là xác định các trường hợp sử dụng AI ưu tiên. CEO thông minh không cố gắng làm mọi thứ cùng lúc mà chọn những lĩnh vực có tiềm năng tạo giá trị nhanh nhất. Ví dụ, một công ty bán lẻ có thể bắt đầu với chatbot hỗ trợ khách hàng trước khi triển khai hệ thống dự báo nhu cầu phức tạp. Thành công ban đầu sẽ tạo động lực cho các bước tiếp theo.
Xây dựng đội ngũ và đối tác chiến lược là yếu tố then chốt trong lộ trình. CEO cần quyết định mô hình tổ chức phù hợp – thành lập bộ phận AI riêng hay tích hợp vào các phòng ban hiện có. Đồng thời, việc hợp tác với các công ty công nghệ, trường đại học có thể đẩy nhanh quá trình học hỏi và triển khai.
Giai đoạn triển khai cần được thực hiện theo phương pháp agile với các chu kỳ ngắn, cho phép điều chỉnh nhanh dựa trên phản hồi thực tế. CEO phải thiết lập các chỉ số đo lường rõ ràng và theo dõi tiến độ thường xuyên. Quan trọng là duy trì sự kiên nhẫn – AI không tạo ra kỳ tích qua đêm mà cần thời gian để tối ưu và mở rộng quy mô.
Vai trò CEO trong chuyển đổi AI là yếu tố quyết định thành bại của doanh nghiệp trong kỷ nguyên số. Từ việc xây dựng tầm nhìn chiến lược, vượt qua thách thức văn hóa và công nghệ, đến phát triển năng lực tổ chức – CEO phải là người dẫn đường đầy cảm hứng và quyết đoán. Thành công không đến từ việc áp dụng công nghệ mới nhất mà từ khả năng kết nối AI với mục tiêu kinh doanh, con người và giá trị cốt lõi của doanh nghiệp.
Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt hiện nay, CEO Việt Nam cần nhanh chóng nâng cao năng lực lãnh đạo chuyển đổi AI. Đây không chỉ là lựa chọn mà là yêu cầu sống còn. Những người tiên phong sẽ tạo lợi thế cạnh tranh bền vững, trong khi những người chần chừ có nguy cơ bị bỏ lại phía sau. Để trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết cho hành trình này, CEO nên cân nhắc tham gia các chương trình đào tạo chuyên sâu như Khóa học AIS – Chiến lược Trí tuệ nhân tạo của FPT, nơi cung cấp kiến thức thực tiễn và chiến lược cụ thể cho lãnh đạo doanh nghiệp trong việc triển khai AI hiệu quả.
Hãy liên hệ sớm với FPT theo số hotline 0904.922.211 (Hà Nội) – 0904.959.393 (HCM) để nhận được tư vấn nghệ thuật lãnh đạo và các khóa học chất lượng cao tại FPT nhé!
