Trong một buổi họp giao ban đầu năm 2024, CEO của một công ty logistics tại TP.HCM đã đặt câu hỏi khiến cả phòng họp im lặng: “Nếu đối thủ của chúng ta dùng AI để tối ưu hóa vận chuyển nhanh hơn 40%, còn chúng ta thì sao?”. Câu chuyện này phản ánh thực trạng của hàng nghìn doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ công nghệ. Trí tuệ nhân tạo không còn là khái niệm xa vời mà đã trở thành công cụ cạnh tranh sống còn. Tuy nhiên, việc ứng dụng AI không chỉ đơn thuần là mua phần mềm hay thuê chuyên gia. Thành công thực sự nằm ở việc đào tạo nhân sự AI am hiểu và vận dụng thành thạo công nghệ này.

Tại sao đào tạo nhân sự AI là xu hướng tất yếu?

Theo báo cáo của PwC năm 2023, các doanh nghiệp đã đầu tư vào đào tạo nhân sự AI ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu trung bình 23% so với những đơn vị chưa triển khai. Con số này không phải ngẫu nhiên mà xuất phát từ thực tế rằng AI đang thay đổi căn bản cách thức vận hành doanh nghiệp. Từ việc phân tích dữ liệu khách hàng, dự báo xu hướng thị trường cho đến tự động hóa quy trình sản xuất, mọi khía cạnh đều cần sự tham gia của con người hiểu biết về AI.

Tại Việt Nam, câu chuyện của Vinamilk là một minh chứng điển hình. Thay vì chỉ thuê ngoài các giải pháp AI, công ty đã đầu tư mạnh vào đào tạo đội ngũ nội bộ về machine learning và data analytics. Kết quả là họ có thể tự phát triển các mô hình dự báo nhu cầu tiêu thụ, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và giảm thiểu lãng phí đáng kể. Điều này cho thấy việc đào tạo nhân sự AI không chỉ là chi phí mà là khoản đầu tư sinh lời bền vững.

Một yếu tố quan trọng khác thúc đẩy xu hướng này chính là tốc độ thay đổi của công nghệ. Những gì được coi là tiên tiến nhất hôm nay có thể trở nên lỗi thời chỉ sau vài tháng. Do đó, việc có một đội ngũ được đào tạo liên tục về AI giúp doanh nghiệp luôn bắt kịp và thậm chí dẫn đầu xu hướng. Thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào bên thứ ba, doanh nghiệp có thể chủ động điều chỉnh chiến lược và triển khai các giải pháp phù hợp với bối cảnh riêng của mình.

Những kỹ năng AI cốt lõi cần trang bị cho đội ngũ

Khi nói về AI trong đào tạo nhân sự, nhiều lãnh đạo doanh nghiệp thường nghĩ ngay đến việc biến nhân viên thành lập trình viên hay kỹ sư dữ liệu. Thực tế cho thấy điều này không cần thiết và cũng không khả thi với phần lớn doanh nghiệp. Thay vào đó, việc trang bị kỹ năng AI nên được phân tầng theo vai trò và nhu cầu công việc cụ thể của từng bộ phận.

Đối với nhân viên tuyến đầu như sales và marketing, kỹ năng quan trọng nhất là hiểu biết về các công cụ AI hỗ trợ công việc hàng ngày. Họ cần biết cách sử dụng chatbot để tự động hóa tương tác khách hàng, vận dụng AI trong phân tích hành vi người dùng để cá nhân hóa chiến dịch, hay tận dụng các công cụ dự báo xu hướng thị trường. Một ví dụ thực tế là đội ngũ marketing của FPT Shop đã được đào tạo sử dụng AI để phân tích dữ liệu khách hàng và tạo ra các chiến dịch email marketing cá nhân hóa, tăng tỷ lệ chuyển đổi lên 35% chỉ sau 6 tháng triển khai.

Với cấp quản lý trung, kỹ năng cần thiết là khả năng đọc hiểu và diễn giải kết quả từ các hệ thống AI. Họ không cần biết cách xây dựng mô hình nhưng phải hiểu được logic đằng sau các đề xuất của AI, biết cách đặt câu hỏi đúng và đánh giá tính khả thi của các giải pháp. Điều này đòi hỏi sự kết hợp giữa tư duy phân tích dữ liệu và hiểu biết sâu về nghiệp vụ chuyên môn. Cấp lãnh đạo cao nhất cần tầm nhìn chiến lược về AI, hiểu được tiềm năng và giới hạn của công nghệ để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn và xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo trong tổ chức.

Phương pháp đào tạo nhân sự AI hiệu quả

Việc triển khai đào tạo nhân sự AI đòi hỏi một chiến lược toàn diện và phương pháp tiếp cận phù hợp với đặc thù của từng doanh nghiệp. Kinh nghiệm từ các tổ chức thành công cho thấy không có một công thức chung cho tất cả, nhưng có những nguyên tắc cốt lõi cần tuân theo để đảm bảo hiệu quả đầu tư.

Phương pháp học tập kết hợp (blended learning) đang chứng minh là cách tiếp cận hiệu quả nhất. Thay vì chỉ dựa vào các khóa học lý thuyết, doanh nghiệp nên kết hợp giữa học trực tuyến, workshop thực hành và dự án thực tế. Ngân hàng Techcombank đã áp dụng mô hình này khi đào tạo đội ngũ về AI trong phân tích rủi ro tín dụng. Nhân viên được học lý thuyết qua platform online, sau đó tham gia các buổi thực hành với dữ liệu thật và cuối cùng triển khai dự án pilot dưới sự hướng dẫn của chuyên gia. Kết quả là 80% học viên có thể áp dụng ngay kiến thức vào công việc sau khóa học.

Một yếu tố quan trọng khác là tạo môi trường học tập liên tục. AI phát triển với tốc độ chóng mặt, do đó việc đào tạo không thể chỉ là sự kiện một lần mà phải trở thành một phần của văn hóa doanh nghiệp. Điều này có thể thực hiện thông qua việc thiết lập các cộng đồng thực hành nội bộ, tổ chức seminar định kỳ chia sẻ kiến thức mới, hay khuyến khích nhân viên tham gia các khóa học online và hội thảo chuyên ngành. Việc gắn kết đào tạo AI với lộ trình thăng tiến nghề nghiệp cũng là động lực mạnh mẽ để nhân viên chủ động học tập và phát triển.

Lợi ích thiết thực từ việc đầu tư đào tạo AI

Đầu tư vào đào tạo nhân sự AI mang lại những lợi ích vượt xa con số ROI trên giấy tờ. Trước hết, đây là cách nhanh nhất để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh trong thị trường ngày càng số hóa. Khi nhân viên hiểu và sử dụng thành thạo AI, năng suất lao động tăng đáng kể nhờ tự động hóa các tác vụ lặp lại và tập trung vào công việc sáng tạo có giá trị cao hơn.

Một lợi ích quan trọng khác là khả năng ra quyết định dựa trên dữ liệu được cải thiện rõ rệt. Thay vì dựa vào cảm tính hay kinh nghiệm đơn thuần, các cấp quản lý được trang bị kỹ năng AI có thể phân tích lượng dữ liệu khổng lồ, nhận diện xu hướng ẩn và đưa ra quyết định chính xác hơn. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thị trường biến động như hiện nay, khi một quyết định sai lầm có thể gây thiệt hại nặng nề cho doanh nghiệp.

Về mặt nhân sự, việc đào tạo AI còn giúp thu hút và giữ chân nhân tài. Thế hệ lao động trẻ ngày nay đặc biệt quan tâm đến cơ hội phát triển nghề nghiệp và làm việc với công nghệ tiên tiến. Doanh nghiệp đầu tư vào đào tạo AI không chỉ nâng cao kỹ năng cho nhân viên hiện tại mà còn xây dựng thương hiệu tuyển dụng hấp dẫn. Hơn nữa, khi nhân viên cảm thấy được đầu tư phát triển, họ gắn bó lâu dài hơn với tổ chức, giảm chi phí tuyển dụng và đào tạo lại.

Thách thức và giải pháp trong triển khai

Mặc dù lợi ích rõ ràng, việc triển khai đào tạo nhân sự AI không phải không có thách thức. Rào cản đầu tiên thường gặp là tâm lý e ngại công nghệ của một bộ phận nhân viên, đặc biệt là những người lớn tuổi hoặc làm việc trong lĩnh vực truyền thống. Họ lo sợ AI sẽ thay thế công việc của mình hoặc cảm thấy quá khó để học công nghệ mới. Để vượt qua điều này, doanh nghiệp cần có chiến lược truyền thông nội bộ rõ ràng, nhấn mạnh AI là công cụ hỗ trợ chứ không phải thay thế con người.

Chi phí đầu tư ban đầu cũng là một thách thức đáng kể, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tuy nhiên, cách tiếp cận thông minh là bắt đầu từ quy mô nhỏ với các dự án pilot, chứng minh hiệu quả rồi mới mở rộng dần. Nhiều doanh nghiệp đã thành công bằng cách hợp tác với các đơn vị đào tạo uy tín để có được chương trình phù hợp với ngân sách và nhu cầu cụ thể. Khóa học AI trong quản trị nhân sự của FPT là một ví dụ về giải pháp đào tạo chuyên biệt, giúp doanh nghiệp nhanh chóng trang bị kỹ năng AI cho bộ phận HR với chi phí hợp lý.

Một thách thức khác là đảm bảo tính liên tục và cập nhật của chương trình đào tạo. AI phát triển liên tục, kiến thức hôm nay có thể lỗi thời ngày mai. Giải pháp là xây dựng mối quan hệ đối tác lâu dài với các tổ chức đào tạo chuyên nghiệp, đảm bảo nội dung luôn được cập nhật và phù hợp với xu hướng mới nhất. Đồng thời, doanh nghiệp cần khuyến khích văn hóa học tập tự giác, nơi nhân viên chủ động cập nhật kiến thức và chia sẻ với đồng nghiệp.

Nhìn về tương lai, tăng hiệu quả đào tạo bằng AI không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Những tổ chức tiên phong trong việc xây dựng đội ngũ am hiểu AI sẽ có lợi thế cạnh tranh vượt trội. Câu hỏi không phải là “có nên đào tạo AI hay không” mà là “bắt đầu như thế nào và khi nào”. Với các giải pháp đào tạo ngày càng đa dạng và phù hợp như khóa học Chiến lược Trí tuệ nhân tạo AIS, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể nắm bắt cơ hội và dẫn đầu trong cuộc cách mạng AI. Hành động ngay hôm nay chính là khoản đầu tư thông minh nhất cho tương lai bền vững của doanh nghiệp trong kỷ nguyên số.

Hãy liên hệ sớm với FPT theo số hotline 0904.922.211 (Hà Nội) – 0904.959.393 (HCM) để nhận được tư vấn nghệ thuật lãnh đạo và các khóa học chất lượng cao tại FPT nhé!